Kosova'da Yatırımcı Olmak

Kosova'da Yabancı Yatırımcı Olmak

www.avrupaparsiyel.com                                              www.ritashipping.net
info@avrupaparsiyel.com                                                info@ritashippng.net 

Kosova Sanayi ve Ticaret Bakanlığı verilerine göre,  2015 yılı Ocak-Kasım döneminde ülkeye 316 milyon € değerinde doğrudan yabancı sermaye girişi yapılmıştır.

Doğrudan yabancı sermayenin ülkelere göre dağılımına ilişkin verilere bakıldığında, 2015 yılında Kosova’ya gelen doğrudan yabancı sermayenin yaklaşık % 22’si İsviçre, %17’si Türkiye, %11’i İngiltere, %11’i Arnavutluk, %9 ise Almanya kaynaklıdır.

           

Kosova’nın doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının dağılımı incelendiğinde, giriş yapan yabancı sermayenin % 54’üne tekabül eden yaklaşık 171 milyon € bölümün gayrimenkul, kira ve diğer iş faaliyetleri geldiği görülmektedir. Bu miktarın yaklaşık 54 milyon € kısmı finans hizmetleri;  yaklaşık 54 milyon €  kısmı inşaat; 20 milyon € kısmı ulaştırma ve haberleşme, 14 milyon € kısmı işlem hizmetleri; 12 milyon € enerji ve 10 milyon € imalat sanayine yapılmıştır.

Ticaret Müşavirliğimiz tarafından yapılan çalışmaya göre Kosova’da faaliyet gösteren 41 adet Türk yatırımcı firması tespit edilmiş olup söz konusu firmaların 2015 yılı sonu itibariyle toplam yatırım tutarı yaklaşık 346 milyon ABD Dolarıdır. 2015 yılı sonu itibariyle Türk firmaları tarafından 359’u Türk, 6.034’ü Kosovalı olmak üzere toplam 6.393 kişi istihdam edildiği hesaplanmaktadır.

Kosova’da bulunan yatırımcı firmalarımız ağırlıklı olarak; finans ve sigorta faaliyetleri (%24), üretim faaliyetleri (%21), inşaat (%14), ulaştırma ile depolama (%12) ve sağlık (%5) alanlarında faaliyet göstermektedir.

Türkiye’nin Kosova’ya yaptığı doğrudan yatırımlar içinde 40 milyon Euro ile havaalanı inşaat ve işletmesi yatırımı birinci sıradadır. İkinci sırayı ise 26.3 milyon Euro ile enerji sektörü oluşturmaktadır. Türk firmalarının üstlendiği önemli projelerden olan Priştine Uluslararası Havalimanı İnşaatında yüklenici firma Limak-Airports de Lyon Konsorsiyumudur. Kosova Elektrik Enerjisi Dağıtım ve Tedariki projesinde ise Limak-Çalık Konsorsiyumu yüklenici firma olarak faaliyet göstermektedir.

Kosova’da yatırım yapılabilecek başlıca sektörler arasında tekstil, inşaat, turizm, tarım ve tarıma dayalı sanayiler, gıda, ahşap işleme, madencilik ve enerji, bilgi teknolojileri ve telekomünikasyon, otomotiv ve yan sanayi sektörleri yer almaktadır.

Kosova’da 4.908 yabancı sermayeli şirketin 586’sı Türk işadamlarına aittir. Faal durumda olan Türk firması sayısı ise yaklaşık 325’dir.

Türk Ekonomi Bankası (TEB), Çalık Grubu’na ait BKT ve Türkiye İş Bankası  Kosova’da  faaliyet gösteren Türk bankalarıdır. (Müşavirlik Raporu)

Özerler Holding’in bir kuruluşu olan Newko Balkan, Remates, Şen Kardeşler Şirketler Grubu’na ait NTP Kamila, Aksoy Grup, Konak İnşaat, Uluova İnşaat, Enka, Limak, FTM Group Kosova pazarında faaliyet gösteren önemli firmalarımızdır. (Müşavirlik Raporu)

Yatırımlara Sağlanan Teşvikler:

Halen uygulamada olan teşvikler aşağıda yer almaktadır;

İleriye taşınan zarar:

Kurumlar Vergisi Nr.03/L-162’ye istinaden; vergi ve sermaye zararı takip eden 7 vergi dönemine kadar ileriye taşınabilmektedir. 

Yeni varlıklar için özel indirim:

03/L-16 sayılı Kurumlar Vergisi uyarınca; 1 Ocak 2010-31 Aralık 2012 tarihleri arasında bir vergi mükellefinin iktisadi faaliyetine yönelik yatırım malı satın alması halinde; yatırım malının hizmete girdiği yıldaki iktisap bedelinin %10’u oranında indirim söz konusudur.

Çifte verginin önlendirilmesi:

Kurumlar Vergisi Nr.03/L-16 uyarınca; Kosova dışındaki devamlı işyeri vasıtasıyla Kosova dışındaki ticari faaliyetlerinden kazanç sağlayan Kosova’da ikamet eden ve bu gelirinden dolayı herhangi bir ülkeye vergi ödeyen vergi mükellefinin; bu düzenleme çerçevesinde ödenen vergi tutarına eşit tutarda vergi indirimi söz konusudur.

Söz konusu vergi indirimi; bu ülkede ödenecek vergi tutarı ile sınırlıdır. Ülke bazında ikili anlaşmalar, çifte vergilendirme önlemi ile ilgili hükümlerin önüne geçmektedir.

Gümrükler:

Yerel üretimi teşvik etmek amacıyla; bazı semaye malları, hammaddeler ve tarım girdilerinde gümrük muafiyeti söz konusudur.

Yatırım garantileri:

Dünya Bankası’nın bir uzantısı olan Çok Taraflı Yatırım Garanti Kurumu(MIGA); 20 milyon Euro’ya kadar Kosova’daki yatırımların garantisini sağlamaktadır.

ABD kamu tüzel kişiliği olarak 1971’de kurulan, Denizaşırı Özel Yatırım Kurumu (OPIC) Kosova’da yabancı yatırımcılara siyasi risk sigortası sağlamaktadır.

İş Kurma Mevzuatı

Kosova’da şirket kurma prosedürü kolay ve hızlı bir biçimde tamamlanmaktadır. Şirket kaydı Sanayi ve Ticaret Bakanlığında yapılmaktadır. Şirket kurma prosedürü ortalama 10 gün kadar sürmektedir. Genelde mali müşavir veya avukatlar tarafından takip edilen şirket kurma  maliyeti 300 – 500 € civarında olabilmektedir. Buna mali müşavir ücreti dahildir. Şirketler statüleri bakımından değişik türde olabilmektedir:

• Şahıs şirketi
• Genel ortaklık
• Limited ortaklık
• Limited Şirket
• Anonim Şirket
• Yabancı Şirketin Şubesi / Yabancı şirketlerin şubeleri yerli şirket gibi muameleye tabiidir.
• Diğer
• Kamu sahipliği
• Toplumsal şirket (devlet)
• Tarım kooperatifleri
• Özelleştrime İdaresi altındaki şirket statüsü
  
  
  Yıllık cirosu 50.000 €’yu aşan şirketler kurumsal şirket olarak addedilip vergi idaresinden vergi numarasına sahip olurlar. Şahıs şirketi, genel ortaklık ve limited ortaklık şirketlerinde sahiplerin tam sorumlulukları bulunmaktadır. 50.000 €’ya kadar ciro yapan firmalar % 3-5’lük vergi dilimine tabidir. 50.000 €’nun üzerinde ciro yapan firmalar % 10 kurumlar vergisi ödemektedirler.
  Limited Şirket ve Anonomi Şirket’te kuruluş ve yönetim prosedürleri şöyledir:
  
  
  Limited Şirket: 
• Kosova’da limited şirket kurmak için 2500 (ikibinbeşyüz) Euro sermaye koymak gerekir.
• Orta büyüklükte bir şirket kategorisinde değerlendirilmektedir ve maksimum 50 ortağı olabilir.
• Şirketin limited olduğunu gösteren uzantısı SH.P.K (Shoqeria me pergjegjesi te kufizuar) şeklindedir.
• Kayıt işlemleri Sanayi ve Ticaret Bakanlığına bağlı Kosova’daki İşyerleri Kayıt Ajansında (Agjensioni për Regjistirin e Bizniseve ne Kosove - ARBK) yapılmaktadır.
• ARBK tarafından verilen formların eksiksiz olarak doldurulması gerekmektedir.
• 
  
• Ek olarak şu belgeler istenmektedir:
  • Kuruluş sözleşmesi
  • Şirket tüzüğü
  • Kira kontratı
  • Nüfus cüzdanı veya pasaport fotokopisi
  • Kayıt Ofisine vergi/taksa ödendiğine dair belge
    
    
    Anonim Şirket
• Kuruluşu ve yönetimi Limited şirketinki gibidir farklılık arz eden iki konu mevcuttur:
  • Kosova’da anonim şirket kurmak için 25.000 (yirmibeşbin) Euro sermaye koymak gerekir.
  • Büyük şirket kategorisinde değerlendirilmektedir ve ortaklık sayısı sınırsızdır.
    
    
    Yabancı Firmaların Kosova’daki Şube Kayıtları İçin Gereken Belgeler:
    
    

1. Faaliyette olduğu ülkeden firma şubesinin açılması için Karar.
2. Yetkili/irtibat kişinin atanma Kararı ve kimlik kartının (ID) fotokopisi
3. Kosova’da şubesini açtığı firmanın fotokopi ve noterde onaylanmış sertifikası
4. Firmanın faaliyette olduğuna dair belge (noter onayı ve tercüme ile)
5. Firma tüzüğünün fotokopisi
6. Firma Müdürünün pasaport fotokopisi
7. Kira kontratı ve bina / ofis sahibinin kimlik kartı (ID) fotokopisi

Limited (shpk) ve Anonim Şirket (Sh. A)

Kurmak İçin Gerekli Belgeler:

1. Kira kontratı (kiraya verenin kimlik fotokopisi) veya tapu / kiraya verenini tüzel kişlik olması durumunda tüzel kişilik kayıt belgesi fotokopisi
2. Şirket sahibinin kimlik (pasaport) fotokopisi
3. Şirket kuruluş kararı veya beyanatı
4. Şirket tüzüğü (SHPK veya Sh A – limited veya anonim) O2 L 123 Sayılı ticari Kuruluşlar Yasanın 33. maddesine göre düzenlenir.
5. A-0 Formunun doldurulması

Kosova’da şirket kurulduktan sonra yapılması gereken işlemler:

1. Şirket adına Banka Hesabının açılması
2. Vergi numarasının alınması / (fiskal no)
3. Şirket kaşesinin yaptırılması (zorunlu değil ama uygulama açısından gerekli)
4. Bulunduğu belediyeden İŞ RUHSATININ alınması
5. Bulunduğu belediye müfettişleri tarafından teknik denetimin yapılması
6. Çalışanların emeklik fonu ve vergi ödeme kayıt işlemlerinin yapılması (çalışan personel olmayıp da şirket sahipleri kendileri çalışıyorlarsa, bu işlemleri kendilerinin adına yapmakla mükelleftirler.) 
7. KDV numarasının alınması (50.000 € ve üzeri cirosu olan firmalar için)
8. Gümrük işlemleri! Firmanın kendi adına ithalat ve ihracat yapması için gümrük numarası alması gerekmektedir. (kaynak; ekonomi.gov.tr)